شهلا لاهيجي: اتحاديه‌ ناشران به جاي تعامل با وزارت ارشاد، با ناشران همراهي كند، ايسنا

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - كتاب

يك ناشر پيشكسوت گفت: اتحاديه بايد مانع‌هايي را كه عمدتا ناشي از بي‌برنامگي يا قانون‌شكني در وزارت ارشاد است، از پيش پاي ناشران بردارد.

شهلا لاهيجي ـ مدير نشر روشنفكران و مطالعات زنان ـ در گفت‌وگو با بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار داشت: در مرحله اول اتحاديه ناشران بيش از آنكه تعاملش با وزارت ارشاد باشد، بايد همرهي‌اش با ناشران باشد.

وي با بيان اينكه وظيفه يك اتحاديه حفاظ منافع صنف و برداشتن مانع‌ها از پيش پاي آنان است، متذكر شد: اما از آنجا كه رگ حياتي نشر، مثلا براي دريافت كاغذ كه قلب نشر است، در يد اختيار دولت است و رانت و يارانه‌ها عرض و طول آن را تعيين مي‌كند، امكان سخن گفتن از يك اتحاديه مستقل، موكول به ناكجاآباد است.

او افزود: براي داشتن يك اتحاديه قوي به مفهوم درست آن، در درجه اول بايد يد اقتدار دولت از مقوله نشر كوتاه شود و تنها به هر آنچه در قانون ـ اعم از قانون اساسي يا مصوبات قانوني ديگر ـ پيش‌بيني شده است، محدود شود.

لاهيجي گفت: جالب اين است كه اكثريت ناشران يارانه كاغذ را در امر نشر، مفسده‌اي ارزيابي مي‌كنند و معتقدند در صورتي كه اين يارانه در شكل فعلي قطع و حمايت از نشر در ابعاد ديگر ـ كه احتمالا ناشران از طريق اتحاديه خود پينشهاد خواهند كرد ـ موكول شود، وضعيت نشر بهبود خواهد يافت. چون در اين صورت، هم ناشران غيرحرفه‌يي و هم پرورشي ديگر انگيزه‌اي براي حضور در اين بازار كه انگيزه آن تنها استفاده يا سوء استفاده از كاغذ يارانه‌يي است، نخواهند داشت.

وي خاطرنشان كرد: حتا اين اتحاديه ضعيف فعلي خواستار برداشتن يارانه كاغذ شده است. در چنين شكلي تنها ناشران واقعي در صنف مي‌مانند كه مي‌توانند به خوبي پاسخگوي تقاضا براي كتاب باشند. كتاب نيز قيمت واقعي خود را پيدا خواهد كرد. وضعيت اقتصادي ناشر نزول چنداني نخواهد داشت، حتا شايد عكس اين موضوع واقع شود. دولت مي‌تواند يارانه خود را به صورت خريد از همه كتابهاي منتشر شده براي كتابخانه‌ها ـ همانگونه كه در همه نقاط جهان مرسوم است ـ جابه‌جا كند. در اين صورت، تنها به كتابهاي چاپ شده امتياز تعلق مي‌گيرد و نه به كتابهايي كه مجوز چاپ دريافت كرده و هرگز چاپ نشده‌اند. بلكه از اين مجوز تنها براي دريافت كاغذ استفاده شده است.

وي گفت: صدور مجوز انتشار كتاب چون هر صنف ديگري، بايد در يد اختيار اتحاديه باشد و در بخشهاي ديگر ازجمله شركت در محافل جهاني كتاب و نشر بتواند به صورت مستقل براي خود بازار فروش دست و پا كند و دولت، وكيل و قيم ناشران در اين بازارها نباشد.

اين ناشر يادآور شد: شايد مهمترين تكليفي كه در اين ميان دولت به عهده دارد و دير ياز زود به جبر يا اشتياق، بايد به آن تن در دهد، به‌ويژه پس از آنكه موضوع عضويت ايران در بازار جهاني مطرح است، امضاي مقابله‌نامه كپي‌رايت است. در چنين شكلي اتحاديه خواهد توانست ناشران ايران را به بازار معاملات حقوق كتاب وارد كند و اين آن عرصه‌اي است كه به جهاني شدن كتاب ايران كه امروزه اينچنين مهجور و بدنام و دورافتاده از جهان با تنگي‌ نفس مي‌كشد، بيانجامد.

لاهيجي افزود: البته گمان نمي‌كنيم انتخابات اتحاديه ناشران بي‌دردسر است. از همه مهمتر آنكه ناشران به دليل بي اعتمادي به عملكرد اين ساليان اتحاديه، چندان رغبتي به حضور فعال ـ چه به عنوان عضو و چه در انتخابات اتحاديه ـ ندارند و اين خود به ايجاد زنجيره‌اي از ناكارآمديها در اتحاديه و صنف انجاميده است. از سوي ديگر، تا آنجا كه مي‌دانم، مجمع امور صنفي، نظارت استصوابي در پذيرش كانديداها دارد و اين خود انتخابات را به نحوي غير دموكراتيك مي‌كند. شايد با برداشتن موانع پيش‌ رو و باور ناشران به اهميت يك اتحاديه مقتدر و شركت فعال آنان در انتخابات آتي بتوانيم در راستاي داشتن يك اتحاديه واقعي مقتدر و كارساز پيش برويم.